Ks. Jan Berthier - pisarz, misjonarz, rekolekcjonista

POWRÓT

Jan Berthier nie pracował na misjach zagranicznych. Zachwycony orędziem Matki Boskiej Saletyńskiej, pomimo słabego zdrowia, spędził prawie 40 lat na La Salette. Tam służył pielgrzymom, pisał kronikę i wydawał publikacje na temat objawień Matki Bożej. Zyskał sobie sławę gorliwego misjonarza ludowego. Jego praca misyjna koncentrowała się wokół posługi pielgrzymom na La Salette, głoszeniem misji ludowych, prowadzeniem szkół apostolskich oraz misjonowaniem poprzez książkę.

Z powodu słabego stanu zdrowia na początku posługi kapłańskiej zaproponowano księdzu Berthierowi, by zajął się duszpasterstwem przy pomocy słowa pisanego. Od tego czasu uważał pisarstwo religijne za nieodzowny element pracy duszpasterskiej. Spod jego pióra wyszło 35 pozycji książkowych. Niektóre liczyły po kilkaset stron, np. „Klucz do nieba", a inne miały ich kilkanaście, np. „Metoda asystowania przy umierającym". Jedna z nich -„Książka dla wszystkich" - w I wydaniu francuskim osiągnęła stutysięczny nakład i była tłumaczona na siedem języków obcych. Jego pisma, niezależnie od formatu, miały charakter praktycznego przewodnika po wierze i przekazywały konkretny zestaw rozważań i modlitw dla danej grupy czy stanu w Kościele.

Jako Misjonarz Pięknej Pani kierował się zasadą pisania dla uniwersalnego adresata, na co wskazuje tytuł jednego z najbardziej poczytnych jego dzieł: „Książka dla wszystkich". Adresatami książek Jana Berthiera były różne stany w Kościele, z którymi pracował bezpośrednio lub spotykał na rekolekcjach. Tematyka i treść jego książek wypływała z zapotrzebowania ludzi, pragnących umocnić albo pogłębić swoją wiarę. Dlatego w krótkim czasie powstały pozycje zwrócone do matek chrześcijańskich, mężczyzn, którzy pełnili rolę męża i ojca. Zwracał się także do młodych osób, które usiłowały określić kierunek swojego życia. Pamiętał także o dzieciach, w których upatrywał małych apostołów Jezusa wobec ich rodziców. Ważna dla niego była formacja kapłanów i zakonników pod kątem posługi słowem Bożym.

Wiedzę czerpał z wielu źródeł, na których wypracował swój styl typowy dla II połowy XIX wieku. Wiele korzystał z nauczania ojców pierwotnego Kościoła i św. Tomasza z Akwinu. Korzystał także z nauczania wielu świętych i doktorów Kościoła. Wystarczy wymienić św. Augustyna, św. Bonawenturę, św. Franciszka Salezego, Piotra de Berulle'a, św. Alfonsa Ligouriego. Często cytował fragmenty Pisma Świętego, umiejętnie dobierał właściwy materiał teologiczny i tłumaczył go jasno zarówno ludziom uprawiającym teologię, jak i niewykształconym. Nie dbał o swoje własne słowa, nie starał się przedstawiać swoich poglądów, lecz trzymał się nauki mistrzów życia duchowego, ubogacając je trafnymi i potrzebnymi komentarzami. Chciał by przemawiali odpowiednio wybrani i najbardziej miarodajni nauczyciele.

W swojej pracy misyjnej i twórczości pisarskiej pragnął przynieść światu ratunek, tzn. zewangelizować go, dając mu wzór Świętej Rodziny do naśladowania. Szerzył Jej kult w kaznodziejstwie i pracy wychowawczej. Jego celem było uświęcenie wszystkich ludzi według słów Matki Bożej z La Salette: „Idźcie ogłoście to całemu mojemu ludowi". Orędzie to głosił przez posługę na górze objawienia, głoszenie misji i rekolekcji, książki i wypowiedzi spisane przez jego uczniów oraz przez założenie Zgromadzenia. Ostatni okres pisarstwa poświęcił dobremu przygotowaniu do śmierci i ofiarowaniu Zgromadzeniu i światu przykładu Świętej Rodziny jako sposobu odnowy ludzkości na drodze do zbawienia.

Opracował ks. Adam Sobczyk MSF